Ludzie ślepych na kolory dostrzegają tylko niektóre kolory słabo lub wcale. Szeroko rozumiany jest czerwono-zielony minus, ale możliwa jest również całkowita ślepota kolorów. Często wada widzenia koloru jest dziedziczona. Leczenie przyczynowe nie jest możliwe, ale istnieje nadzieja w postaci nowych okularów, które mogą poprawić postrzeganie koloru dla czerwono-zielonych żaluzji.
Ślepota koloru ma różne właściwości
Termin ślepota koloru odnosi się do różnych zaburzeń wzroku. Rzadko – z około 3000 Niemców – pacjenci mogą w ogóle nie wykrywać koloru, a jedynie odcienie szarości. Choroba ta nazywana jest achromazją. Często zdarza się, że niektóre lub więcej kolorów nie mogą być rozpoznawane lub odróżniane (dichromazja lub monochromazja). Najczęstszym zaburzeniem widzenia kolorowego jest czerwono-zielona słabość, która dotyka pięć procent populacji, głównie mężczyzn. Choroba żółto-błękitna występuje bardzo rzadko.
Ślepota kolorów może być wrodzona, ale może również rozwinąć się w późniejszym okresie życia z powodu różnych chorób. Zwłaszcza niebiesko-żółta ślepota występuje w wyniku chorób oczu, takich jak zwyrodnienie plamki żółtej. W tej chorobie siatkówki stopniowo psują się komórki wzroku. Wczesne wykrywanie słabości widzenia kolorów jest problematyczne, ponieważ wiele osób słabo widzących kolor nie zauważa ich upośledzenia przez lata. Może to później prowadzić do problemów w pracy i stać się niebezpieczne dla ruchu drogowego.
Co powoduje ślepotę kolorów?
Niektóre lekkie komórki zmysłowe siatkówki, szyszki, są odpowiedzialne za kolorowe widzenie. Istnieją trzy różne rodzaje stożków, każdy w innym kolorze. Jeden facet jest odpowiedzialny za niebieski, jeden za zielony i jeden za czerwony. Pozostałe kolory wynikają z połączenia światła niebieskiego, czerwonego i zielonego. W ludziach ślepych na kolor, jeden lub więcej rodzajów stożków jest uszkodzonych. Najczęstszym zaburzeniem jest uczucie czerwieni i zieleni. To zaburzenie wizualne dzieli się na dwie różne cechy:
Czerwonozielone zaślepienie: W tym przypadku stożkowaty (protanopia) lub zielony (deuteranopia) nie działa lub nie istnieje. Osoby poszkodowane mogą więc zobaczyć tylko dwa na trzy kolory. Na przykład w przypadku braku zielonych stożków, osoby dotknięte problemem nie mogą dostrzec zielonych przedmiotów, a także mylić czerwone i zielone, ponieważ oba kolory można odróżnić tylko w kontraście. Dlatego nie są w stanie dostrzec zarówno czerwonego, jak i zielonego koloru.
Osłabienie koloru czerwono-zielonego: osoby z czerwoną (protanomalią) lub zielonkawością (deuteranomalia) mylą czerwień i zieleń w pewnych niekorzystnych warunkach. Funkcja pachołków dla czerwonego lub zielonego pola widzenia jest ograniczona. Czerwonozielona ślepota lub słabość jest istotnym ograniczeniem codziennego życia osoby dotkniętej chorobą. Szczególnie w ruchu drogowym może to mieć fatalne skutki, jeśli na przykład czerwona kontrolka hamowania nie zostanie wykryta na czas.
Dla osób, które nie widzą żadnych kolorów (chromatyka), wszystkie trzy rodzaje stożków nie mają żadnej funkcji. Są w stanie zobaczyć tylko białe szare i rozmyte kontury w półmroku. W szerokim świetle dziennym jej komórki widzenia są przytłoczone, a pacjenci są oślepieni.
Ślepota kolorów jest często zauważana późno
Zwłaszcza ludzie, którzy cierpią na wrodzoną słabość wzroku kolorów zwykle nie zauważają tego na początku. Nie znają swojego otoczenia inaczej. Zazwyczaj jest to zauważalne tylko wtedy, gdy inni ludzie zwracają na to uwagę lub gdy rutynowe badanie jest przeprowadzane przez okulistę. Jeśli natomiast, z drugiej strony, nie widzisz koloru w ogóle, zauważasz to dość wcześnie, ponieważ nie można rozróżniać różnych kolorów. Za pomocą testów wzroku oftalmolog może określić zaburzenia widzenia koloru. Z drugiej strony, osoby, które są ślepe na wszystkie kolory, są poważnie ograniczone. To upośledzenie wzroku jest rozpoznawane we wczesnym wieku.
Wrodzona ślepota koloru nie jest możliwa do wyleczenia. Jednak specjalne okulary z przyciemnionymi soczewkami zapobiegają wrażliwości na olśnienie osób całkowicie ślepych. Istnieje nadzieja dla osób z zaburzeniami widzenia o czerwono-zielonym kolorze. W ostatnich latach opracowano okulary, aby poprawić postrzeganie koloru przez pacjentów. Wielu pacjentów uważa te okulary za pomocne, na przykład jeden pacjent po raz pierwszy widział kompletną tęczę za pomocą pomocy wizualnych. Okulary filtrują pewne długości fal światła, dzięki czemu czerwień i zielona barwa sprawiają wrażenie bardziej precyzyjnych.
Ślepota koloru jest zazwyczaj dziedziczona
Kongenitalna ślepota koloru jest wywoływana przez defekt genetyczny. Ludzcy genetycy znają obecnie kilka genów, w których defekt prowadzi do problemów wzroku kolorowego. Mutacje te mogą być przekazywane dzieciom. Chromazja przenosi wady genetyczne na córki lub synów. Test genetyczny może obliczyć statystyczne prawdopodobieństwo dziedziczenia choroby.
Słabość czerwonozielona tworzona jest głównie przez mężczyzn. Powodem tego jest fakt, że geny czerwonych i zielonych stożków znajdują się na chromosomie X, chromosomie płciowym. Kobiety mają dwa chromosomy X, ale mężczyźni mają tylko jeden. Uszkodzony gen u kobiet może więc być kompensowany przez zdrowy gen na drugim chromosomie X, osłabienie czerwonozielone nie objawia się. Ponieważ mężczyźni, z drugiej strony, mają tylko jeden chromosom X, defekt również ich dotyczy.
Uszkodzony gen nie jest dziedziczony od ojca do syna, ponieważ synowie zawsze otrzymują chromosom X od matki. Z drugiej strony, córka przenosi zmutowany gen w swoim genomie bez rozwoju ślepoty barwnej i jest w stanie przekazać go swoim synom z 50% prawdopodobieństwem. Choroby siatkówki, nerwu wzrokowego (np. guza, który dociska nerw wzrokowy) lub katarakty mogą prowadzić w ciągu życia do ślepoty barwnej. Uzyskane w ten sposób osłabienie widzenia kolorów może mieć wpływ tylko na jedno oko.
Osoby z czerwono-zieloną słabością nie tylko mają wady w codziennym życiu. Wręcz przeciwnie, nauczyli się postrzegać kolory z brązowych i żółtych obszarów o wiele bardziej zróżnicowanych niż te z normalnym wzrokiem. Właściwość ta wykorzystywana jest w wojsku: kolory kamuflażu, stosowane w wojsku, są lepiej i łatwiej rozpoznawane przez czerwonozielone żaluzje. Ponadto, osoby niewidoczne kolorami mogą widzieć ostrzejsze o zmierzchu niż osoby, które nie mają ograniczeń kolorowego widzenia.
